Featured

ስነ ምግባራዊ ኣመራርሓ ንምንታይ ይፈሽለና ኣሎ፡ ከመይ ገይርና ከ ነዕርዮ?

ብዛዕባ ማህታማ ጋንዲ ዝገልፅ ፍሉጥ ዛንታ አሎ። እዚ ዛንታ ድማ ንሓይሊ ብኣብነት ምምራሕ ብፅቡቕ ዝገልፅ እዩ።

ሓንቲ ዝተጨነቐት አደ ወዳ ሒዛ ናብ ጋንዲ ትኸይድ። ጥዕንኡ ስለዝጎድኦ ንወዳ ሽኮር ኣይትብላዕ ክብለላ ድማ ንጋንዲ ትሓቶ። ጋንዲ ድሕሪ ብትኹረት ምድማፅ ድሕሪ ክልተ ሰሙን ሒዝክዮ ተመለሲ ይብላ። እዛ ኣደ ድሕሪ ክልተ ሰሙን ወዳ ሒዛ ትምለስ። ኣብዚ ግዜ ጋንዲ ነቲ ቆልዓ ብልቢ እናጠመተ ዝወደይ ሽኮር ምብላዕ ኣቋርፅ ንዓኻ ፅቡቕ ኣይኮንን ይብሎ። እታ ኣደ ሐዚ እውን እናተገረመት ንምንታይ ቅድሚ ክልተ ሰሙን ከምኡ ዘይበልካዮ ትብሎ። ጋንዲ ድማ ክምስ ብምባል ሽዑ ከምኡ ክብሎ ኣይክእልን ነይረ ይብላ ምኽንያቱ ድማ ቅድሚ ክልተ ሰሙን ኣነ’ውን ሽኮር ይበልዕ እየ ነይረ ይብላ።

ማህታማ ጋንዲ ቃላቱ ትርጉም ዝህልዎም ተግባራቱ ምስኡ ምስ ዝሰማማዕ ጥራይ ምዃኑ ስለዝተረደአ እዩ።

እቲ ምድንጋር /The confusion/

ሓደ ሰብ ፅቡቅ ምክሪ ዝህብ እንተኾይኑ እሞ ንባዕሉ ግን ሕማቅ ኣብነት እንተኾይኑ …. ምድንጋርእዩ ዝፈጥር። ሓደ መዳሪ ቃሉን ተግባሩን ዘይራኸቡ እንተኾይኖም ነቲ ተመልካቲኡ የደናግር ጥራሕ ዘይኮነ ይስእኖ እዩ። ስለዚ እቲ ንሰባት ንዛረቦ መጀመርታ ባዕልና ክንትግብሮ አለና።

ሰባት ክንመርሕ ክነመሓድር እንተኾይንና ኣብነት ኮይና ክንመርሕ አለና። ብዙሕ ግዜ ሓኪም ዝብለካ ግበር እምበር እቲ ሓኪም ዝገብሮ ኣይትግበር ትበሃል ዘረባ ኣላ። እዚኣ መደናገሪት  እያ። ሰብ ክመርሕ እንተኮይኑ መጀመርታ እቲ ዝመርሖ ዓርሱ ኮይንዎ ክርከብ አለዎ። ኣብ ገዛ ንስድራኻ፤ ኣብ ቤት እምነት ንመእምናን፤ ኣብ ሕክምና ንተሓከምቲ ኮታስ ኣብ ዝኾነ።

ኣብ ዓርስኻ ዘይትገብሮ ምምሃር ደንገርገር (confusion) እዩ ዝፈጥር።

ሓደ ቦለቲከኛ ፣ብዛዕባ ሰናይ ምምሕዳር፣ ብዛዕባ አገልጋላይነት ብዛዕባ ልምዓት ክዛረብ ትሰምዖ ንብዕሉ ግን ኣብ ስራሕ ሰዓት ኣብ ስርሑ ኣይርከብን ፣ ብግቦ ዝሰርሕ ብቅንዕና ዘየገልግል ኮይኑ ትረኽቦ።

ሓካይም፦ ንተሓከምቲ ሽጋራ ኣይትስሓብ መስት ኣይትስተ (ኣይተብዝሕ) ኢሎም ይመኽሩ። ንባዕሎም ግን ኣብ ጅበኦም ባኮ ሽጋራ ኣይፈልዩን መስተ’ውን ስትይ ይሓድሩ።

ወለዲ ንደቆም፦ ኣምብብ፣ ከምዚ ግበር ከምዚ ኣይትግበር ኢሎም ይመኽሩ። እቶም ወለዲ ግን ኣየንብቡን ሕማቅ እውን የገብሩ።

ነዚ እዩ ኣብ ማሕበረሰብና ዓብይ ምድንጋር ዝፈጥር ዘሎ። ነዚ እዩ ንመራሒ ሃይማኖት ዝፀርፍ ወለዱ ዝወቅዕ ሓካይም ዘንቋሽሽ ማሕበረሰብ ዝፍጠር ዘሎ። ፍፁማት ክንኮን ኣይንኽእልን ኣብነት ኮይንና ምምራሕ ግን ክንለምድ ንኽእል ኢና።

እቲ መፍትሒ እንታይ  እዩ?

እቲ መፍትሒ ካባና እዩ ዝጅምር። መጀመርያ ብኣብነት ዝነብሩ መራሕቲ ክንጠልብ ኣለና። መዕረ ማዕሪኡ ግን ኣብ ህይወትና ብኣብነት ንክንመርሕ ክንፅዕር አለና።

ንፖለቲከኛታት፣ ሓካይም፣ ወይ መራሕቲ ሃይማኖት ጥራሕ ኣፃብዕቲ ምውጥዋጥ ቀሊል እዩ። ግን ንነብስና ንሕተታ፡ ንሕና ኸ እቲ ካብኦም ንፅበዮ ሞራላዊ ባህርታት (values) ኣብ ህይወትና ንለማመዶ ኣለና ዶ?

ሕሰብዎ፦ እቶም ክንሪኦም እንደሊ መራሕቲ እንተኾይንና … ከም ወለዲ፣ ኣዕርኽቲ ወይ ኣባላት ማሕበረሰብ … ኣብ ከባቢና ዘለው ሰባት ክነነቓቕሕ ንኽእል ኢና።

“ኣብ ዓለም ክትሪኦ እትደሊ ለውጢ ኩን”

ማህታማ ጋንዲ

መሪሕነት ብዛዕባ መዓርግ ኣይኮንን። ብዛዕባ ፅልዋ እዩ። ነፍሲ ወከፍና ድማ በቲ እንብሎ ጥራይ ዘይኮነስ በቲ እንገብሮ ንኻልኦት ናይ ምፅላው ዓቅሚ አለና። ኩላትና ኣብ ናይ ገዛእ ርእስና ህይወት ብኣብነት ኣብ ምምራሕ እንተነትኩር ፣ እቲ ክንርእዮ እንደሊ ለውጢ ክንፈጥር ንኽእል ኢና።

ኣባፅሑ
Featured

መኻይድኻ መን እዩ?


“መን ምዃንካ ክነግረካ ምስ መን ከምትኸይድ ንገረኒ” ዝብል ኣበሃሃላ ኣሎ። እዚ ኣበሃህላ መሓዛኻ፣ ብፃይኻ፣መዋዕልትኻ፣ መኻይድኻ ኣብ ባህሪኻን መንነትካን ዘለዎ ፅልዋ ክንደየናይ ዓብይ ምዃኑ ዝገልፅ እዩ። ኩሉ ግዜ ምሰ ተራ ሰባት ኮይንካ መስተንክራዊ (ቅያዊ) ስራሕ ምስራሕ ከቢድ እዩ። ኩሉ ግዜ።

 

ጂም ሮን ዝበሃል ናይ ህይወትን ዓወትን ዓላሚ ከምዝብሎ “ንስኻ ማእኸላይ ውፅኢት ናይቶም መብዛሕትኡ ግዜ ምሳኻ ዝኸዱ ሓሙሽተ ሰባት ኢኻ።’’ ስለዚ ናይቶም ፅልሙተኛዊ፣ ኒሕ ኣልቦ ወይ ቅጥዒ ዘይብሎም ኣዕርኽትኻ ሳዕቤን ትሑት ግምት ኣይትሃቦ።
ዝኾነ ሰብ የጥንክረካ እንተዘይሃልዩ ፤ የስንፈካ ኣሎ ማለት እዩ።

ንባዕልኻ ሕተት ኣዕርኽትኻ ይጠቅሙኻ ድዮም ዘለውስ ይጎድኡኻ?
ምኽንያቱ እንድሕር ደኣ ምስ ዘስንፉኻ ወይ ዘይትደልዮ ህይወት ክትነብር ምስ ዝገብሩኻ ኣዕርኽቲ ግዜኻ ብተደጋጋሚ ተሕልፍ እንተኾይንካ ንኽትቅይሮ ፍቃደኛ ክትኮን ኣለካ። እዚ ስምዒታትካ ከይጎዳእኻ ብዝተፈላለዩ ውሕዳት መንገድታት ክትገብሮ ትኽእል ኢኻ።
ንኽቅየሩ ሕተቶም ከምኡ ድማ ክትቅየር ትምኩር ከምዘለኻ ክፈልጡ ግበሮም።
ቀስብቀስ ምስኦም ምኻድ ኣቋርፅ ወይ ቀንስ ከምኡ እውን እንተተራኺቦምኻ ርአ።
ናይ ዕብየት ፃምእ ዘለዎም ሰባት ኣልሽካ ርኸብ፤ ምስ ኣሉታዊ ፣ ፅልሙተኛዊ ወይ ጉሁያት ሰባት ግዜኻ ኣይተባኽን።

 

“ኣብ ዙርያኻ ካብ ዘለው ሰባት ዝሓሸ ንስኻ እንተኾይንካ ፤ እመነኒ ንስኻ ዓንጃል ኢኻ።’’                         ሮበርት ኪዮሳኪ                                                            ደራሲ መፅሓፍ Rich Dad Poor Dad

ወላዲተይ ኩሉ ግዜ መኻይድካ ኣስተኻክል፤ ምስ ከምዚኦም ዝበሉ ኣይትኺድ …. ምስ ከምዚኦም ዝበሉ ተማሓዞን ካልኦት ነገራትን ትብለኒ ነይራ። መሓዙት ኣይተብዝሕ እትብለኒ ብዙሓት እንተኾይኖም ኣየንኦም ጥዑያት ኣየንኦም ከ ሕማቃት ከምዝኾኑ ክተለሊ ስለዘይትኽእል ሓደሓደ ሕማቃት ናብ ሕማቅ መንገዲ ከይመርሑኒ እያ። እዚ ዳርጋ መብዛሕትና ኣብ ግዜ ንእስነትና ዝተመኸርናዮ ምክሪ እዩ።
ወለደና ከምኡ ዝብሉና ናይ መሓዛ ፅልዋ ብደምቢ ዝለዝተረኦም እዩ። ናብ ዝተስሓሓተ ምሕዝነት ከይንኣቱ እዩ። ናይ ሕማቅ መሓዛ ፅልዋ ክንደይናይ ዓብይ ምዃኑ ስለዝፈልጡ እዩም። መሓዛ መጥፊኢኻ ወይ ድማ መልሚዒኻ ክኸውን ይክእል። ስለዚ መረፅቲ (SELECTIVE) ክንከውን ኣለና።

እንድሕር ደኣ ዝተነቃቅሐ ክትከውን ትደሊ ኮይንካ ምስ ዝኮነ ይኹን ውሽጣዊ ሓይልኻ (Enegry) ዘድክም ሰብ ግዜ ምሕላፍ ጠጠው ኣብል። ኣዕርኽትኻ ሽቶታትካ ኣብ ምብፃሕ ዘተባብዑ ፣ ዘነቃቅሑ ፣ ኣጁኻ ዝብሉን ዝድግፉን ክኾኑ ኣለዎም።

 

“ዋላ እውን ንስኻ ከይረኣኻዮ፥ ኣብ ውሽጥካ ዘሎ ዓብይ ነገር ምስ ዝሪኡ ሰባት ተመሓዞ።”                         
ኢድሞንድ ሊ

ኣብ ከባቢኻ ዘለው ሰባት GREAT (ዝበለፀ ወይ ዓብይ) ክትከውን ዘይደፋፍኡኻ እንተኾይኖም …. ምስ ሓደሽቲ ሰባት ተማሓዞ። ኣብ ህይወት ክትዓቢ እንተኮይንካ ኩሉ ግዜ ካባኻ ንላዕሊ ተሞክሮ ዘለዎምን በላሕትን ደሊኻ ተማሓዞ።
እንድሕር ደኣ ኩሉግዜ ኣብ ዙርያ ኣሸነፍቲ ሰባት ኮይንካ ፤ ኣብ ኩሎም ፃዕርታትካን ፈተናታትካን ‘ምሽናፍ (Wining)’ እቲ ብሕታዊ ምርጫካ እዩ ዝኸውን።

 

“ምስ ንስሪ ሰማይ እንተተማሓዚኻ ብበረኽቲ  ቦታታት ምውንጫፍ (ምዝንባይ) ኢኻ ትመሃር።

ኣብ ዙርያና ብዘለው ሰባት ተፅዕኖ ብጣዐሚ ኢና ንፅለው። ኣብ ዙርያና ዘለው ሰባት ዕውታት እንተኾይኖም ብዓወት ንፅሎው ፤ ሰነፋት እንተኾይኖም ብስንፍና ንፅለው።
ምስ ቁንዓት ወይ ኣወንታውያን ሰባትን ከምኡ እውን ኣብቲ ንስኻ ክትኮኖ እትደሊ ቦታ ዘለውን ሰባት ተመሓዞ።
ኩሉግዜ ዝበለፀ ክትከውን ኣብ ዙርያ ብሉፅ ክትከውን ዝብድሁኻ በላሕቲ ሰባት ኩን።ምስቶም ሓለምቲን ተግበርቲን፤ አመንቲን ሓሰብትን ግድን ክትመሓዞ አለካ።ምክንያቱ ፅባቐ ህይወትካ ኣብ ፅባቐ ርክባትካ ስለዝድረኽ።

 

ኣባፅሑ
Featured

ፍቕራዊ ፊልምታት፡ ብዛዕባ ፍቕሪ ትኽክለኛ ዶ ጌጋ ፅንሰ ሓሳብ ነጊሮምና?

ንመብዛሕትና መንኣሰይ ብዛዕባ ፍቅሪን ዝምድናን (love and relationships) ዘለና ፍልጠት ዝበዝሐ ክፋሉ ካብ ፍቅራዊ ፊልምታት ዝመፀ እዩ። እቲ ቅዱም ትውልዲ (older generation) ብዛዕባ ፍቅርን ፍቅራዊ ቆፀራን ጥበብ(ፍልጠት) ኣብ ምምሕልላፍ ብዙሕ ኣይሰርሐን። ብስሩ እውን ሓዳሩ ብቤተሰባዊ ዝምድና ዝተመስረተ እዩ።

በዚ ድማ መብዛሕትኡ ሓሳባትና ካብ ናይ ፍቅራዊ ፊልምታት ዝመፀ እዩ። ንሱ ድማ እቲ ዝበዝሐ ክፋሉ ትክክለኛ ኣይኮነን። ብዙሓት ፍቅራዊ ፊልምታት (romantic movies) ትኽክለኛ ዘይኮኑ መግለፂ ፍቅሪ እዮም ኣርእዮምናን ክሳብ ሐዚ የርእዩና ኣለውን። እዚ ድማ ነቲ ብዛዕባ ፍቅሪ ካብ ሚድያ ሓሳባት ዝረክብ መንእሰይ ክጎድኦ ይኽእል። እንተኾነ ግን እዚ እንተተረዲእናን  ከምዚኦም ዝበሉ ዘይስሩዕ ሓሳባት ወይ ትፅቢታት ናብ ጋህዲ ዓለምና እንተይኣመፃእና ትፅቢታትና ኣስተኻኺልና ብፍቅራዊ ፊልምታት ክንዘናጋዕ ንኽእል።

ንኣብነት ብዙሓት ፊልምታት ኣፍቃሪትካ እንተተፈልያትካ ባራኬና ምስታይ ፣ ኢድካ ብላማ ምጥባሕ፣ ምሕናቅ ፣ ኣደዳ ዘይተደለየ ወልፊ ምዃን ኣሎ። እዚ ተግባር ጌጋ እዩ። ብዙሕ ሰብ ኣብ ናይ ሼክሽፔር መፅሓፍ ተደሪኩ ዝተሰርሐ ፊልም ሮምዮን ጁልየትን ይዛረብ እዩ። ብዛዕባ ናይ ሮምዮን ጁሌትን ፍቅራዊ ጅግንነት ክሳብ ሐዚ ይዛረብን ይፅሕፍን እዩ። እቲ ፊልም ከምእንዝክሮ ሮዝ ሮምዮ ሞይቱ ኢላ ንሳ እውን ዓርሳ ብኻራ ወጊኣ እያ ትመውት። ብዙሕ ሰብ ድማ እዚ ከም ምልክት ሓቀኛ ፍቅሪ ገይሩ ይሓስቦን ተቀቢልዎን እዩ። ፅሑፋት ከምዝሕብርዎ ቀንዲ ዕላማ ፊልም ሮምዮን ጁልየትን  መንእሰያት ካብ ከምኡ ዝበለ ጌጋ ስራሕ ክቅጦቡ እዩ ነይሩ። ዓለም ዝተረደአቶ ግን ካልእ እዩ።

ብዛዕባ እዙይ ሓደ ኣብነት ክነግረኩም ፤ ኣነ ብጣዕሚ ዝፈትዋ ሰርጌን እትብል ናይ ትግራይ  መፅሔት ነይራ።ደራስን ጋዜጠኛን ግርማይ ገብሩ ኣብታ መፅሄት ኣብ ዘቅረቦ ዝነበረ ዓምዲ “ኣማውታ ኣይተኽፍእ” ብዝብል ኣርእስቲ ሓደ ብጣዕሚ ደስ ዝብል ፅሑፍ ፂሒፉ ነይሩ።  ቀንዲ መልእክቲ ናይቲ ፅሑፍ ካልእ ክከውን ይክእል እዩ። (ምስዚ ፅሑፍ ዝተትሓዘ ካብቲ ፅሑፍ  ዝተወሰነ ንምግላፅ ከምዚ ይብል።) ኣፍቲ ፅሑፍ ቅድሚ ሐዚ ኣዋልድ ዓድና ኣፍቂርና ፣ ተከዲዐና እናበላ ባራኬና ይሰትያ ፣ ብገመድ ሸለል ይብላ ከምዝነበራ ሓቢሩ፤ ሐዚ ግን እንተኾርየን ደም በጊዕ ዝመስል ዊስኪ እናጨለጣ እየን ዝሓድራ። ባራኬና እኳስ ኣበይ ከምዝሽየጥ ዝፈልጠኦ ኣይመስለንን ይብል። ሓቂ እዩ ሐዚ ባራኬና ዝሰቲ ፣ ብገመድ ሸለል ዝብል መንእሰይ ውሕድ እዩ። ግን መልክዑ ቀይሩ ኣብ ክንዲ ባራኬና ኣልኮላዊ መስተ ብምስታይ ዝድንዝዝ መዓልቲ መዓልቲ ዓርሱ ዝቀትል መንእሰይ ግን ብዙሕ እዩ። ኣዲኡ ትቅፀሮ። እንተኾነ ግን እቲ ተግባር ጌጋ እዩ። እዚ ኹሉ ምልክት ዓርሰ ፅልኣት እዩ።

ካልእ ኣብዚ ሐዚ እዋን ዝስርሑ ፊልምታት ሆሊውድ ድማ ብዛዕባ ፍቅሪ ዘሕልፍዎ ዛንታ ወይ ታሪክ ኣሎ። እሱ ድማ ሓደ ወዲ ዝተፈላለያ ኣዋልድ ምቅይያር ወይ ሓንቲ ጓል ዝተፈላለዩ ደቂ ተባዕትዮ ምቅይያር ፀገም ከምዘይብሉ ከመሓላልፍዎ ዝደልዩ መልእኽቲ ኣሎ። ፍቅራዊ ርክብ ወይ ቆፀሮ ጌም ከምዝኾነ ዝሕብሩ ፊልምታት ኣለው። እዚ ተግባር እውን ግን ትክክል ኣይኮነን። እዚ እቲ መንእሰይ ወለዶ ክባኽን ዝገብር ትምህርቲ እዩ።

ትክክለኛ ፍቅሪ ካብ ንባዕልኻ ምፍቃር ፣ ምኽባር እዩ ዝጅምር። ነብሳ ተፍቅር ተኽብር እንተኾይና ድማ ዝገጠመ ይግጠማ ዝኾነ ይኹን ነገር ንነብሳ ዝጎድእ ኣይትገብርን።ብፍፁም ንክሳድካ ገመድ ወይ ንናይ ኢድካ ጅማት ላማ ገይርካ ኣይትጠብሖን። ወይ እውን ብስኽራን ወይ ካልእ ወልፊ ኣእምሮካ ኣይተደንዝዝን። ንነፍስኻ ዝብድል ነገር ኣይትገብርን። ወይ እውን ምስ ዝተፈላለያ ኣዋልድ እናዘወርካ ህይወትካ ኣይተባክንን። ከምዚ ምልክት(መግለፂ) ሓቀኛ ፍቅሪ ኣይኮነን። እዚ ምልክት ዓርሰ ፅልኣት እዩ።

ስለዚ ትክክለኛ ፍቅሪ ዓርስኻ ካብ ምፍቃር እዩ ዝጅምር።ዓርስኻ ምፍቃር ድማ ዓርስኻ ብምክንኻን ይግለፅ። ዓርስካ ምክንኻን ድማ ኣካልካን መንፈስካን ምክባር ማለት እዩ።

ስለዚ ፍቅሪ ከምቲ እንሓስቦን መብዛሕትኡ ግዜ ኣብ ፊልም እንሪኦን ስለዘይኮነ ነዚ ተረዲእና ብዛዕባ ፍቅሪ ዘለና ግንዛበ ሚዛኑ ከይስሕት ብደምቢ ክነስተውዕልን ክንምርምርን ይግባእ።  

 

ኣባፅሑ

ልዑል ኢነርጂ (ውሽጣዊ ሓይሊ) ብኸመይ ይህልወና

3 ነገራት ደረጃ ኢነርጅና ንምውሳኽ

 ኣብ ዝኾነ ይኹን ነገር ንዕውትንትካ ወይ ንውድቀትካ ዝፀሉ እቲ ቁፅሪ ሓደ ነገር ደረጃ ናይ ኢነርጂኻ እዩ። ኣብ ህይወት በዓል ሙሉእ ጥዕናን ዕውትን ሰብ ክትከውን እንተኾይንካ ኩሉ ግዜ ልዑል energy ክህልወካ አለዎ። ዓብይ ዓወትን ኣደናቂ ውፅኢትን ዓብይ ኢነርጂ እዩ ዝደሊ። እቲ ምስጢር ብከመይ ክትረክቦን ሒዝካዮ ክትፀንሕን  ከምትኽእል ምምሃር እዩ።

ብተፈጥሮኣዊ መንገዲ Energy ብኸመይ ከም እንውስኽ ንምርዳእ መጀመርያ እንታይነት ኢነርጂ ምርዳእ ኣዝዩ ኣገዳሲ’ዩ፡

ኢነርጂ እንታይ እዩ?

ኢነርጂ ማለት ኣብ ሓደ መዓልቲ ክንገብሮ ዝግበኣና ኩሉ ክንፍጽም ዘኽእለና ኩነታት ኣእምሮኣዊ ንፁርነት፡ ስምዒታዊ ህድኣትን ኣካላዊ ንቕሓትን እዩ።

ብኣንፃሩ፡ ትሑት Energy ምስ ዝስምዓና፡ እቲ ጠንቂ ናይ ኣካላዊ ስምዒታውን ኣእምሮኣውን ድኻም ክኸውን ይኽእል እዩ።

ትሑት Energy እንተሃልዩካ ኣብ ህይወትካ እንታይ ትገብር?

energyኻ ትሑት ኣብ ዝኾነሉ እዋን ብዛዕባ ህይወት ከመይ ትሓስብ?

Energyኻ ትሑት ኣብ ዝኾነሉ እዋን ብዛዕባ ዝምድናኻ (ርክብካ) ከመይ ይስመዐካ?

 

ትሑት ፀዓት Energy እንተሃልዩካ ኣብ ህይወትካ ዝረብሕ ነገር ክትገብር ኣይትኽእልን። ብዛዕባ ህይወት ሕማቅ ሕማቁ ኢኻ ትሓስብ። ስምዒትካ ፅቡቅ ኣይኸውንን ኩሉ ነገር ስልችው ይብለካ። ትሰላቾ። በቃ ኣካይዳኻ ሕማቕ ፣ ኣቀማምጣኻ ሕማቕ ፣ ዘረባኻ ሕማቕ ሓሳብካ ሕማቕ ፣ ተግባርካ ሕማቅ ዝምድናኻ ሕማቕ እዩ ዝኸውን። ኮታስ ኣብ ትሑት ኩነታት የእትወካ።  ትሑት energy ምስ ዝህልወካ ኩሉ ነገር እዩ መፅልኢ።

እንተኾነ ዓርስኻ ክትቅይር ፣ ዝበለፀ ክትከውን ፣ ብሉፅ ስራሕ ክትሰርሕ ትኽእል። ትሑት ፀ energy ሃልዩካ ግን  ከምኡ ክትገብር ኣይትኽእልን ኢኻ።  ልዑል energy እንተሃልዩካ ግን ዝኾነ ይኾን ነገር ክትገብር ትኽእል ኢኻ።

ስለዚ እቲ ክንርድኦ ዘለና energy ኩሉ ነገር እዩ።

energy እንተሃልዩካ ንነብስኻ ብደምቢ ክትከታተላ ትኽእል ኢኻ።

ብዙሕ ፀዓት ዘይብልካን ዘድልየካን እንተኾይኑ ግን ክሓተካ ?

energy ካበይ እዩ ዝመፅእ?

energy ልማድ እዩ።

ኢነረጅኻ ካብ ትሑት ናብ ልዑል ንምቅያር እዞም 3 ብሉፃት ምኽርታት ኣብ መዓልታዊ ልማዳኻ ምሕዋስ ኣገዳሲ እዩ።

እቲ ሓደ ኢነርጅኻ ዝቅየረሉ መንገዲ ድምፂ (sound) እዩ። እትፈትዎ ኣለዓዓሊ ሙዚቃ ምስማዕ ፣ ዓው ኢልካ ምድራፍ ፣ በቲ ሙዚቃ ምስዕሳዕን ምዝላልን ኢርጅና ልዑል ክኸውን ይገብር።

ካልኣይ ካብቲ ፀዓትካ(ኢነርጅኻ) ዝቅየረሉ መንገዲ ምንቅስቃስ (Movement) እዩ። ዝኾነ ዓይነት ኣካላዊ ምንቅስቅስ ምግባር ናይ እግሪ ጉዕዞ ፣ ምጉያይ ፣ ፑሽኣብ ፣ ጂም ከይድካ ክብደት ምልዓል  ወዘተ ክኾን ይኽእል እዚ ብቀጥታ እዩ ኢነርጂና ዝቅይረልና።

ሳልሳይ ድማ ብዙሕ ምሕሳብ ጠጠው ምባል – ብዙሕ ምሕሳብ  ብተለምዶ ካብ መጠን ንላዕሊ ምትንታን ወይ ካብ መጠን ንላዕሊ ኣብ ሓሳባት ምሕዳር ዘመልክት ኮይኑ፣ መብዛሕትኡ ግዜ ናብ ፀቕጢ፣ ጭንቀትን ዘይምውሳንን የስዕብ። እዚ ድማ ኢነርጅና ክፅንቀቅ ይገብሮ፣ ስለዚ ኢነርጅና ልዑል ክኸውን ልዕሊ ዓቀን ምሕሳብ ጠጠው ክነብል ኣለና።

እዞም ሰለስተ ነገራት ኣብ መዓልታዊ ልምድታትና ብምክታት ኢነርጅና ኩሉግዜ ልዑል ክኾን ክንገብሮ ንኽእል።

ኣለምብርሃን ግደይ

መንገዲ ዓወት

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ልዑል ኢነርጂ (ውሽጣዊ ሓይሊ) ብኸመይ ይህልወና

4 ነገራት ደረጃ ኢነርጅና ንምምሕያሽ

ኣብ ዝኾነ ይኹን ነገር ንዓወትካ ወይ ንውድቀትካ ዝፀሉ እቲ ቁፅሪ ሓደ ነገር ደረጃ ናይ ኢነርጂኻ (ፀዓትኻ) እዩ። ኣብ ህይወት በዓል ሙሉእ ጥዕናን ዕውትን ሰብ ክትከውን እንተኾይንካ ኩሉ ግዜ ልዑል energy ክህልወካ አለዎ። ዓብይ ዓወትን ኣደናቂ ውፅኢትን ዓብይ ኢነርጂ እዩ ዝደሊ። እቲ ምስጢር ብከመይ ክትረክቦን ሒዝካዮ ክትፀንሕን  ከምትኽእል ምምሃር እዩ።

ብተፈጥሮኣዊ መንገዲ ጸዓት ብኸመይ ከም እንውስኽ ንምርዳእ መጀመርያ እንታይነት ኢነርጂ “ጸዓት” ምርዳእ ኣዝዩ ኣገዳሲ’ዩ፡

ኢነርጂ ማለት ኣብ ሓደ መዓልቲ ክንገብሮ ዝግበኣና ኩሉ ክንፍጽም ዘኽእለና ኩነታት ኣእምሮኣዊ ንጹርነት፡ ስምዒታዊ ህድኣትን ኣካላዊ ንቕሓትን እዩ።

ብኣንጻሩ፡ ዝያዳ ጸዓት ከም ዘድልየና ምስ ዝስምዓና፡ እቲ ጠንቂ ናይ ኣካላዊ ስምዒታውን ኣእምሮኣውን ድኻም ክኸውን ይኽእል እዩ።

 

ትሑት ፀዓት (Energy) እንተሃልዩካ ኣብ ህይወትካ እንታይ ትገብር?

ፀዓትካ(energy) ትሑት ኣብ ዝኾነሉ እዋን ብዛዕባ ህይወት ከመይ ትሓስብ?

ትሑት ፀዓት ኣብ ዝስመዐካ ብዛዕባ ህይወት ከመይ ትሓስብ?

 

ትሑት ፀዓት (Energy) እንተሃልዩካ ኣብ ህይወትካ ዝረብሕ ነገር ክትገብር ኣይትኽእልን። ብዛዕባ ህይወት ሕማቅ ሕማቁ ኢኻ ትሓስብ። ስምዒትካ ፅቡቅ ኣይኸውንን ኩሉ ነገር ስልችው ይብለካ። ትሰላቾ። በቃ ኣካይዳኻ ሕማቅ ፣ ኣቀማምጣኻ ሕማቅ ፣ ዘረባኻ ሕማቅ ሓሳብካ ሕማቅ ፣ ተግባርካ ሕማቅ እዩ ዝኸውን። ኮታስ ኣብ ትሑት ኩነታት የእትወካ።  (ትሑት ፀዓት ምስ ዝህልወካ ኩሉ’ዩ ተፀላኢ(ብላሽ)( lousy)።

 

 

እንተኾነ ዓርስኻ ክትቅይር ፣ ዝበለፀ ክትከውን ፣ ብሉፅ ስራሕ ክትሰርሕ ትኽእል። ትሑት ፀዓት ሃልዩካ ግን  ከምኡ ክትገብር ኣይትኽእልን ኢኻ።  ልዑል ፀዓት (እንተሃልዩካ) ግን ዝኾነ ይኾን ነገር ክትገብር ትኽእል ኢኻ።

ስለዚ እቲ ክንርድኦ ዘለና ፀዓት (energy) ኩሉ ነገር እዩ።

ፀዓት እንተሃልዩካ ንነብስኻ ክትከታተላ ትኽእል ኢኻ።

ብዙሕ ፀዓት ዘይብልካን ዘድልየካን እንተኾይኑ ግን ክሓተካ ?

ፀዓት (energy) ካበይ እዩ ዝመፅእ?

ፀዓት ልምዲ (ልማድ) እዩ።

ኢነረጅና ካብ ትሑት ናብ ልዑል ንምቅያር እዞም ነገራት ኣብ ልምድኻ ምሕዋስ ኣገዳሲ እዩ። ብዙሕ ነገራት ክንገብር ንኽእል ኢና ናተይ ብሉፃት 3 ነገራት ግን እዚኦም እዮም

እቲ ሓደ ፀዓትካ(ኢነርጅኻ) ዝቅየረሉ መንገዲ sound እዩ።

  • ምድራፍ…. ዓው ኢልካ ምድራፍ- ዓው ኢልና እንትደርፍ ኦክሰጅን ናይ ዓሚቁ ትንፋስ ኣእቲና ኢና ነውፅእ.. ናይ ትንፋስ ስራሕ ኢና ንሰርሕ ከምኡ እውን
  • እትፈትዎ ኣነቃቃሒ ደርፊ ምስማዕ ስምዒታዊ ፀዓትና ክልዕል ይገብር..
  • ሙዚቃን ሳዕስዒትን ስምዒትካን ደረጃ ፀዓትካን ብቕፅበት ንምዕባይ ምልዕዓል ዝፈጥር ሙዚቃ (uplifting music) ምስማዕ ወይ ኣብ ድንገታዊ ሳዕስዒት ምውፋር

ካልኣይ ካብቲ ፀዓትካ(ኢነርጅኻ) ዝቅየረሉ መንገዲ ምንቅስቃስ (Movement) እዩ። ዝኾነ ዓይነት ኣካላዊ ምንቅስቅስ ምግባር (ናይ እግሪ ጉዕዞ ፣ ምጉያይ ፣ ፑሽኣብ ክኾን ይኽእል ጂም ከይድካ ክብደት ምልዓል  ወዘተ…ክኾን ይኽእል ብቀጥታ እዩ ኢነርጂ ዝህበካናን ዝቅይረልናን

ሳልሳይ hot and cold treatments – ዝሑልን ምዉቁን – ንኣብነት

ራብዓይ ድማ ብሓሳብ ዘይምብስልሳል (manage stress

 

  1. ሽቶታት ኣቐምጥ – ንነብስኻ ክትበፅሖ እትኽእል ሽቶታት ኣቐምጥ እሞ ንዕኡ ንምዕዋት ንኣሽቱ ስጉምትታት ውሰድ። ምዕባለን ምዕዋትን ደረጃ ፀዓትካ ዝውስኹ ሓያላት ድርኺታት ክኾኑ ይኽእሉ።

 

ክልቲኡ ንምጥቅላል ድማ እናሳዕሳዕኻ ከም ቆልዓ እናዘለልካ ፍንጭራዕ እናበልካ ምድራፍ። ብኸምዚ ፀዓትካ(ኢነርጅኻ) ክትፈትሖ ትኽእል።

ዓው ኢልካ ድረፍ በይንካ ኮይንካ እትፈትዎ ደርፊ ድረፍ ተንቀሳቀስ ሳዕስዕ … ዝለል ከምቆልዓ ፍንጭራዕ በል… ካብኡ ፀዓት ይመፅእ… ልዑል ፀዓት (high energy) ይመፅእ።

ብሓፈሻ ፀዓት (ኢንርጂ) ንምርካብ (ንምቅያር) ብናተይ እቲ ብሉፅ ምክሪ ምድራፍን ብእትፈትዎ ሙዚቃ ምስዕሳዕን እዩ።

….  ተዛዚሙ …..

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ሳልሳይ ድማ ብዙሕ ምሕሳብ ጠጠው ምባል – ብዙሕ ምሕሳብ  ብተለምዶ ካብ መጠን ንላዕሊ ምትንታን ወይ ካብ መጠን ንላዕሊ ኣብ ሓሳባት ምሕዳር ዘመልክት ኮይኑ፣ መብዛሕትኡ ግዜ ናብ ፀቕጢ፣ ጭንቀትን ዘይምውሳንን የስዕብ። ብዛዕባ ሕሉፍ ፍፃመታት ወይ መፃኢ ውፅኢት ብቐፃሊ ምጭናቕ ፀገማት ምሕሳብ  ወይ ኣብ ዙርያ ኣሉታዊ ሓሳባት ምፅናሕ ኰይኑ ክግለፅ ይኽእል። ልዕል ዓቀን ምሕሳብ ንውሳነታት ፈጠራን  ሓፈሻዊ ፅቡቕ ህይወትን ክዕንቅፍ ይኽእል።

ሓደ ሰብ ብዙሕ ክሓስብ ከሎ ኣእምሮኣዊ ፀዓቱ ካብ መጠን ንላዕሊ ብምሕሳብን ትንተናን ጭንቀትን ይውዳእ። በዚ ድማ ሓፈሻዊ ፀዓትና ክጠፍእ ይኽእል እዩ።ብዙሕ ምሕሳብ ድኻምን ውጥረትን ክስመዐና ዝገብር ሰላቢ ተግባር እዩ፣ በዚ ድማ ኢነርጅና ክፅንቀቅ ይገብሮ፣ ስለዚ ኢነርጅና ልዑል ክኸውን ልዕሊ ዓቀን ምሕሳብ ጠጠው ክነብል ኣለና።

 

 

 

 

@

ኣባፅሑ

ንምንታይ ኢና ዘይሕጉሳት እንኾን?

ኣብ ሳይኮሎጂ Loss aversion ዝበሃል ፅንሰ ሓሳብ ኣሎ። Loss aversion እንታይ እዩ ዝብል… “ብማእኸላይ ገምጋም፡ ሓደ ነገር ረኺብና ካብ እንሕጎሶ ታሕጓስ ንላዕሊ እቲ ነገር ረኺብና ክንስእኖ ከለና እንሳቀዮ ስቅያት ካብ ሰለስተ ክሳብ ኣርባዕተ ዕፅፊ ከም ዝዓቢ ይገልፅ።”
እዚ ብኣብነት እንትግለፅ፦
ተመርዒና ካብ እንረኽቦ ሓጎስ ተፋቲሕና እንሳቀዮ ስቃይ ሰለስተ ኣርባዕተ ዕፅፊ እዩ።
መኪና ገዚእና ካብ እንረኽቦ ሓጎስ እታ መኪና ረኺብና እንትንስእና እንሳቀዮ ስቃይ ሰለስተ ኣርባዕተ ዕፅፊ እዩ።
‘ረኺብካ ምስኣን ይብሉ ኣቦታትና።’

ብመሰረት ናይ ስነልቦና ምሁር ዳኒኤል ኬህነማን (Daniel kahneman) መፅናዕቲ … “ደቂ ሰባት ብቐፃሊ ንዋጋ ወይ ደስታ (value or pleasure) ናይ’ቲ ዘይብሎም ነገራት ካብ መጠን ንላዕሊ ይግምትዎን፤ ነቲ ዘለዎም ነገር ምስኣን ዘስዕቦ ቃንዛ ድማ ኣቃሊሎም ይርእይዎ (ይግምትዎ)።”
ንሕና ደቂ ሰባት ነቲ ዘይረኸብናዮ ልዑል ግምት ምሃብ፣ ነቲ ዝረኸብናዮ ድማ ትሑት ግምት ናይ ምሃብ ችግር ኣለና። እዚ ብኻልእ ኣባሃህላ ኣብ ኢድካ ዘሎ ወርቂ ዳርጋ ጨርቂ ከምዝበሃል እዩ። ኩሉ ግዜ ዘይሰኣንካዮ ነገር ቐሊል እዩ፤ ምስ ሰኣንካዮ ኢኻ ዋግኡ ክንደይ ዝኣክል ክቡር ከምዝነበረ ዝርደአካ። ደቂ ሰባት ምሳና ዘሎ ሰብ ድዩ ወይ ንቕመጠሉ ቦታ ብዝያዳ ክነድንቖን ክናፍቖን ንጅምር ካብኡ ምስ ረሓቐና ወይ ካባና ምስተፈለየ እዩ። እዚ እቲ ዝሓመቐ ነገር እንገብሮ እዩ።

ፅንሰ ሓሳብ Loss aversion ኣብ ውሽጡ ዝተቀብረ ኣገዳሲ ትምህርቲ ኣለዎ- ህይወትና ከመይ ጌርና ክንመርሕ ከምእንመርፅን ከም ውፅኢቱ ድማ ክሳብ ክንደይ ሕጉሳት ከምእንኸውንን ዘምህር ኣዝዩ ተግባራዊ ዝኾነ ትምህርቲ እዩ።

ናይ ስነ ልቦና አፅናዕቲ ሓጎስና ኣብ ምግንዛብ ማለት እውን እንታይ ከም ዘሐጉሰና ወይ እንታይ ዘይሕጉስ ከም ዝገብረና ኣብ ምፍላጥ ሕማቓት ከምዝኾና ይሕብሩ።
ብሓቂ ንምዝራብ፡ ኣብ መፃኢ እንታይ የሕጉሰና እንታይ ከ እዩ ዘየሕጉሰና ኣብ ምግማት ጥራሕ ኣይኮናን ሕማቓት እኳ ደኣስ ዳን ጊልበርት (dan gilbert) ዝተብሃለ ናይ ሃቫርድ ክኢላ ስነ ልቦና ከምዘፅንዖ… ኣብ ዝሓለፈ እንታይ ኣሕጉስና ከምዝነበረን እንታይ ዘይሕጉስ ገይሩና ከምዝነበረን ኣብ ምዝካር እውን ሕማቓት ምዃንና ብተደጋጋሚ ኣርእዩ እዩ።
ናይዚ ምኽንያት ኣእምሮና ሕድሕድ ንእሽቶ ዝርዝር ተመክሮ (experience) ክዝክር ኮነ ንቀፃሊ ዝገጥመና ዝርዝር ፍፃመ ክግምት ዓቅሚ ስለዘይበሉ እዩ። ኣእምሮና ሓፈሻዊ ራእይ ናይ ሓደ ተመኩሮ (ሕሉፍ ይኹን መጻኢ) እዩ ዝወስድ ።

ሓጎስ እንታይ እዩ?
ሓጎስ እትሕዞ ወይ እተዋህልሎ ዘይኮነ ትቅመጦ ወይ እትነብሮ እዮ። እዚ እንታይ ማለት እዩ፤ ሓጎስ ንመፃኢ ዝብፃሕ ኣይኮነን።
እንታይ ደኣ ጎናዊ ውፅኢት ናይ ህይወት ልምድኻ እዩ። እዚ ንብዙሓት ኣገዳሲ እዩ – ኣብዚ ሐዚ እዋን ሓጎስ ኣብ ዕዳጋ ውዒሉ….
እዚ ግዛእ እሞ ካብኡ ሕጉስ ክትከውን ኢኻ
እዚ ተምሃር ካብኡ ሕጉስ ትኸውን ኢካ ፤ ይበሃል እዩ።
እንተኾነ ሓጎስ ዝግዛእ ኮነ ዝብፃሕ ነገር ኣይኮነን። ኣብ ዕዳጋ ዘሎ ግዝያዊ ደስታ (PLEASURE) እዩ። ግዝያዊ ደስታ (PLEASURE) ኣድላይ እኳ እንተኾነ እኹል ግን ኣይኮነን። ግዝያዊ ደስታኻ ኢኻ ምስ ውሽጣዊ ሓጎስ ተዋቆዖ ዘለኻ።

ከሕጉሰና ዝኽእል ሓደ መዓልታዊ ስምዒታትካ እትፅሕፈሉ መዘክር ምህላው (keeping journal)፦ ኣብ ህይወትካ ብምህላዎም እተመስግነሎም ነገራት ዘርዚርካ ኣብ መዘክርካ ምፅሓፍ ናብ ዝለዓለ ደረጃ ናይ ሓጎስ ከምዝመርሑና ዝገልፁ መፅናዕቲታት አለው።
ናይ ሃይማኖት ሰባት ብሓፈሻ ካብ ሃይማኖተኛታት ዘይኮኑ ሰባት ዝየዳ ሕጉሳትን ነዊሕ ዕድመ ነበርትን ከምዝኾኑ ምርምራት ይሕቡሩና። እዚ ዝኾነሉ ሃይማኖት ብዝተወደበ መልክዑ ሰባት ንህይወቶም ኣመስገንቲ ክኾኑ ስለዝገብር እዩ።
ካልእ ናብ ትክክለኛ ሓጉስ ዝወስድ ብዙሓት ጥሪታትን ንብረታትን ንኽትእኽብ ወይ ንኽተዋህልል ዘይምድላይ እዩ።

Loss aversion ዘምህረና ናይቲ ዘለና ነገር ዋጋ ትሑት ግምት ንህቦ ፤ ናይቲ ዘይብልና ነገር ዋጋ ድማ ልዑል ግምት ከም እንገብረሉ እዮ። ናይዚ ውፅኢት ድማ ብዙሓት ከሕጉሱና ይኽእሉ እዮም ኢልና እንሓስቦም ነገራት ግን ከምቲ እንሓስቦ ከሕጉስና ዘይኽእሉ ነገራት ንእክብን ነዋህልልን። ብዙሕ ብዘሃለወና ድማ ብዙሕ ኢና ንደሊ።
ኣብዚ ኣብ ቀረባ እዋን ኣብ ቲክቶክ ሓደ ንዓበይቲ ፀዓዱ ሽማግለታት ኣብ መንገዲ እናዞረ ቃለ መሕተት (interview) ዝገብር መንእሰይ ይርኢ ነይረ። ሓደ ካብቲ ነቶም ሽማግለታት ዘሓቶም ሕቶ …
መንእሰይ እናሃለኹም ብጣዕሚ ጠቃሚ ኢልኩም ትሓስብዎ ዝነበርኩም ሐዚ(ደሓር) ግን ክንድቲ ብዙሕ ኣገዳሲ ዘይኮነ ነገር እንታይ እዩ ይብሎም?
ናይ ኩሎም መልሲ ዝተፈላለዩ ንብረታትን ጥሪታት ምእካብ (material things … possessions) ዝብል እዩ ነይሩ። እቲ ንሕና ሓጎስ ከምፀአልና እዩ ኢልና ኩሉ ግዜ ሃለኽ እንብለሉ ንብረት ኣብ ልዕሊ ንብረት ምድርዳር ወይ ኣዚና እንህንጠወሎም ኣዝዮም ክቡራት ኣቁሑት ወይ መጋየፅቲ ምእካብ ድኻም እምበር ሓጎስ ከምዘየምፁኡልና እየ ተረዲኤ ካብዞም ሽማግለታት።
…….
Loss aversion ንምሕፃር ዝሕግዝ መንገዲ፡ ኣብ ህይወትና ዘየድልየና ነገራት ገዲፍና ኣብቲ ዝያዳ ደስታ ዝህብና ምትኳር ‘ዩ። ብዙሕ ዘየድልየና ብዝገደፍና መጠን ድማ መሊስና ብዙሕ ክንገድፍ ንደሊ። እቲ ኣገዳሲ ትደልዮ ዘይኮነ ዘድልየካ ምፍላጥ እዩ።ካልእ ውሽጥና ብዘብለጭልጪ ርኽበታትን ንብረታትን ዘይዓግብ ምዃኑ ምፍላጥ።ንደልዮ ዘይኮነ ዘድልየና ምፍላጥ እዩ።
ካልእ ‘ዝተውሃበና እንተትንፈልጥ ዝጎደለና የለን’ ከምዝበሃል ነቲ ዘለና ነገር ብግቡእ ኣስተውዒልና ንዑኡ ተመስገን ምባል ክንለምድ ይግብእ። ኣመስገንቲ እንተኾይና ኢና፣ ናብ ህይወትና ዕግበትን ሓጎስን ክመፅእ ዝኽእል።

ሳልሳይ ድማ ውሽጥና ብቂምታ ዝተቋማጠዐ ቆፎ ሓዘንናን ስቃይናን ከይኸውን ብዝተኽኣለ መጠን ይቅረ፣ ሕድገት ነምህሮ።
ብሓፈሻ ውሽጣዊ ሓጎስ ንምርካብ ናይ ምሳና ዘሎ ሰብ ይኹን ነገር ዋጋ ፈሊጥና ንዕኡ ኩሉግዜ ክነመስግን ይግባእ። ብተወሳኪ ንደልዮ ዘይኮነ ብተፈጥሮ ዘድልየና ነገር ፈሊጥና ንዕኡ ንምርካብ ምስራሕን ነቲ ዘሎ ድማ ብኣግባቡ ምሓዝን ወሳኒ እዩ።
ስለዚ ዘይንሕጎስ ዘለና ናይ ዘለና ነገር ዋጋ ስለዘይንፈልጥ ንዕኡ ስለዘይነመስግንን እቲ ዘድለየና ገዲፍና ዘይጠቅመና ዘብለጭልጭ ነገራትን ንብረታትን ኣብ ምውህላል ስለንጠፍእ እዩ።

ኣባፅሑ

ጥዑም ድቃስ ንኽንድቅስ ዝሕጉዝና ምክርታት

ዶ/ር ማቴው ዎከር ይብሃል። ኣብ በርክለይ ካልፎርንያ ዩንቨርስቲ ብዛዕባ ድቃስ ዝመራመር ናይ ኒይሮሳይነስ ሳይኮሎጂ ሳይንቲስት እዩ። ከምኡ እውን Why We Sleep: Unlocking The Power Of Sleep And Dreams ዝብል መፅሓፍ ደራሲ እዩ። እዚ ተመራማሪ ዝበለፀ ድቃስ ንኽንድቅስ ዝሕጉዝና ኢሉ ዘቀሞጦም ብሉፃት ምክርታት አለው።
ቅድሚኡ ግን ሕፅረት ድቃስ ኣብ ጥዕናና ዘምፅኦ ፀገማት ኢሉ ካብ ዘቀመጦም ንርአ። ሕፅረት ድቃስ ካብ ኣእምሮኣዊ ፀገማት ብተወሳኪ ንልቢ ሕማም (ዘይጥዑይ ድቃስ ዘይጥዑይ ልቢ) ንዝተፈለላዩ ዓይነታት ካንሰርን ዓይኒ ሕማምን የቃልዕ። ውሽጣዊ ሓይሊኻ (energy) ይደክም ፤ ትኹረትካ የጠፍእ ብኡ ኣቢሉ ድማ አብ ከይዲ ግዜ ሕማም ምርሳዕ (ኣልዛይመር) ከጋጥመካ ይኽእል። ከምኡ እውን ምስ ሕማም ሽኮርያ ዘይቀጥታዊ ምትእስሳር አለዎ። ብተወሳኪ ድማ ሓደ ብማእከላይ ኣብ መዓልቲ 4 ወይ 5 ሰዓት ዝድቅስ ሰብ (ሰብኣይ) ደረጃ ቴስቶስትሮኑ (level of testosterone) ምስ ብዓሰርተ ዓመት ዝዓብዮ ሰብ ማዕረ ይኸውን። እዚ ማለት ድማ ሕፅረት ድቃስ (ስእነት ድቃስ) ብዓሰርተ ዓመት የእርገካ ማለት እዩ።


ኣብ ናይ ጓል ኣንስተይቲ ናይ ስነ ተዋልዶ ጥዕና ድማ ብስእነት ድቃስ ዝመፅእ ተመሳሳሊ ሳዕቤን ኢና ንረኽብ።
እዚ ካብ ኮነ ብከመይ ኢና እኹል ድቃስ ክንድቅስ እንኽእል?

ከምዚ ይብል ዶ/ር ማቴው ዎከር…
ፅቡቅ ድቃስ ምድቃስ ንክንጅምር ክንገብሮም ዘለውና ነገራት እንታይ እዮም?
ኣብ ድርድር ክኣትው ካብ ዘይብሉ መዓልታዊ ካብ 7-9 ሰዓታት ናይ ድቃስ ግዜ ምህላው ብተወሳኺ እቲ እንድቅሶ ድቃስ ጥዕና ዘለዎን ጥዑምን ክኸውን ግና ክነማዕብሎም ዝግብኡና ብሳይነስ ዝተፀንዑ 6ተ ምክርታት ኣለው።

1. ስሩዕ ዝኾነ ናይ ድቃስ ግዜ ምህላው (Regularity)
ናብ ምድቃስካ ኣብ ተመሳሳሊ ሰዓት ኪድ፣ ከምኡ’ውን ኣብ ተመሳሳሊ ሰዓት ካብ ምድቃስካ ተልዓል። ስሩዕ ናይ ድቃስ ግዜ ምህላው ወሳኒ እዩ። ከምኡ እውን ዋላ ናይ ስራሕ መዓልቲ (weekday) ይኹን ቀዳመ ሰንበት (weekend) ወይ ‘ዋላ ሕማቅ ናይ ድቃስ ለይቲ እንተሕለፍካ ካብቲ ስሩዕ ናይ ድቃስ ግዜ ክትወፅእ የብልካን።ስሩዕነት ንድቃስካ ማእሲ ኮይኑ ናይ ድቃስካ በዝሒ ኾነ ፅባቐ (Quantity and Quality ) እዩ ዘመሓይሽ።
ምክንያቱ ኣብ ውሽጢ ሓንጎልካ እቲ 24 ሰዓት ምዱብ ስልሒት እዩ ዘሎ … ንሱ ድማ ስሩዕነት እዩ ትፅቢት ዝገብር ብኡ ድማ ኣብ ትሕቲ ናይ Regularity ኩነታት እዩ ዝበለፀ ዝስርሕ … እትድቅሰሉን እትነቅሐሉን ፕሮግራም (schedule) ሓዊሱ ኣብኡ ቁፅፅር እዩ።
መብዛሕትና ካብ ድቀስና ንምትሳእ መንቅሒ ደወል (ኣላርም ) ንጥቀም ኢና፤ እንተኾነ ግን ኣዚና ውሕዳት ኢና መደቀሲ ደወል ንጥቀም፤ እዚ ግን ብጣዕሚ ጠቃሚ ክኸውን ዝኽእል ነገር እዩ። እቲ ካልኣይ ምክሪ ናይ ሙቀት መጠን እዩ።

2. ናይ ሙቀት መጠን (Temperature)
መደቀሲኻ ኣዝሕል ኣብሎ። ምትኻስ ንምጅማርን ንምድቃስን ሓንጎልካን ሰውነትካን ናይ ሙቀት መጠኑ ብሓደ ድግሪ ሴልሽየስ ወይ ብክልተ ወይ ሰለስተ ፋራናይት ከባቢ ክቅንሱ ኣለዎም። ንዕኡ እዩ ብጣዕሚ ምውቅ ካብ ዝኾነ ክፍሊ ካብ ምድቃስ ብጣዕሚ ዝሑል ኣብ ዝኾነ ክፍሊ ውሽጢ ምድቃስ ኩሉግዜ ዝቀለና። ስለዚ ሐዚ ዘሎ ምኽሪ፣ ናይ መደቀሲ ክፍሊ ሙቀት ናብ 65 ድግሪ ፋራናይት ኣከባቢ ወይ ካብ 18 ድግሪ ሴልሽየስ ንእሽተይ ዝዓቢ ኣብ ዝኾነ ናይ ሙቀት መጠን ክኸውን ምግባር እዩ። ብሓፈሻ መደቀሲኩም ዝሕል ዝበለ ይኹን።

3. ፀልማት (Darkness)
We are a dark- deprived society. ናይ ምሸትን ለይትን ብርሃን ኣብ ድቃስና ዓብይ ፅልዋ ኣለዎ፤ ሓዱሽ መፅናዕቲ ድማ ኣብ ኣእምሮኣዊ ጥዕናና እውን ዓብይ ፅልዋ ከምዘለዎ ይሕብር።
ሜላቶኒን (melatonin) ዝተብሃለ ሆርሞን ክምንጭው ንምግባር ብፍላይ ብፍላይ ምሸት ፀልማት ንደሊ ኢና።
ሜላቶኒን ጥዕና ዘለዎ ናይ ድቃስ ግዜ ንምቁፅፃር ይሕግዝ። ቅድሚ ምድቃስና ዘሎ 1(ሓደ) ናይ መጨረሻ ሰዓት፡ ካብ ኩሉ ናይ ኮምፒተር ስክሪንን ታብሌትን ከምኡ እውን ስልክታትን ክንርሕቅ ኣለና።
ኣብ ገዛኻ ዘለው ፍርቂ መብራህቲ ይቀንሱ። ሽዑ ክንደይ ዝኣክል ድቃስ ከምዘድቅስካ ምስ ፈለጥካ ክትግረም ኢኻ።
እንተደሊኻ ናይ ዓይኒ መመሸፈኒ (eye mask) ተኸደን ፤ወይ ፀሊም ቀለም ዘለዎም ናይ ገዛ መጋረዲ (መጋረጃ) ክትጥቀም ትኽእል፡ እዚ ድማ ብጣዕሚ ኣድላይ ዝኾነ ናይ ድቃስ ሆርሞን ሚላቶኒን ብዝሐሸ መልክዑ ንክምንጭው ይሕግዝ።

4. ነቂሕኻ ኣብ ዓራት ኣይትፅናሕ (Walk it out)
ኣብ ዓራት ንነዊሕ ግዜ ነቂሕካ ኣይትፅናሕ። ኣጠቃላሊ ሕጊ Tump ፡ ንምድቃስ እናሞከርካ እንተኾይንካ እሞ 25 ደቂቓ ወይ ካበኡ ንላዕሊ እንተኾይኑ ወይ ካብ ድቃስካ ተባራቢርካ እሞ ድማ ኣብ ውሽጢ 25 ደቂቓ ክትድቅስ እንተዘይኪኢልካ፤ እቲ ዝምከር ካብ ዓራትካ ምትሳእ እዩ። ተስእ እሞ ዝኾነ ነገር ስራሕ።
ነቂሕኻ ኣብ ዓራት ኣይትፅናሕ፤ እቲ ምኽንያት ኣእምሮኻ ዓራትካ ኣብ ክንዲ ትድቅሰሉ ፡ እትነቅሐሉ ቦታ ከም ዝኾነ ብቀሊሉ ስለዝመሃር እዩ። ምክንያቱ ኣእምሮና ለማዲ (associative device) እዩ። ድቃስ ምምፃእ ኣብዩና ነዊሕ ሰዓት ከይደቀስና ኣብ ዓራት ንፀንሕ እንተኾይንና ኣእምሮና ዓራት እንነቅሐሉ ቦታ እዩ ዝብል እዩ ዝመሃር። እዚ ልምዲ (association) ክንበትኮ ኣለና።
ትኻስ ምስ መፀካ ጥራሕ ናብ ዓራትካ ተመለስ ፤ በዚ መንገዲ ድማ ዓራትካ እትነቅሐሉ ዘይኮነ እትታኸሰሉ ቦታ ከምዝኾነ ሓንጎልካ ካብ ብሓዱሽ ይመሃር ።
ስለዚ ካብ ዓራት ብምውፃእ ካልእ ነገር ምግባር ትኽእል፤ እቲ ዝምከር ካብ ዓራትካ ክትስእ፣ ናብ ካልእ ዲምላይት ዝኾነ ክፍሊ ክትከይድ ፣ መፅሓፍ ክተንብብ ፣ ካብ ስክሪን ክትርሕቅ፣ ካብ ኢሜይል ቼክ ምግባር ፣ ካብ ምግቢ ክትርሕቅ እዩ። ድቃስ እንትወስድካ ጥራሕ ናብ ዓራት ተመለስ። በዚ መንገዲ ድማ ቀስ ብቀስ ኣእምሮኻ ዓራትካ ጥዑይን ዘየቋርፅን ድቃስ ዘለዎ ቦታ ምዃኑ ይመሃር።

5. ትወስዶ ኣልኮልን ካፌይንን ተቆፃፀር (Monitor alcohol and caffeine)
ናብ ድቃስ እንትንመፅእ፣ ኣልኮላዊ መስተ እቲ ብጌጋ ዝተረዳእናዮ ኣደንዛዚ(drug) ወልፊ እዩ። ሰባት ድቃስ ንምምፃእ ወይ ንምድቃስ ከምዝሕግዞም እዮም ዝሓስቡ፤ እዚ ግን ሓቂ ኣየኮንን።
ኣልኮላዊ መስተ ኣብ ኣደንዘዝቲ ወልፍታት እዩ ዝምደብ። “the sedactives” ኢልና እንፅወዖም እዩ። መስተ ሰቲና ተፈጥራኣዊ ድቃስ ኣይኮንናን ንድቅስ፤ ሓንጎልና ኢና ነደንዝዝ። ብተወሳኪ ድማ ኣልኮል ደቃስና fragment ይገብሮ። በዚ ድማ ኣብ ለይቲ ብዙሕ ግዜ ኢና ንነቅሕ ወይ ንትስእ።
ካፌን እውን ፀገም እዩ። መብዛሕትና ካፌይን ከምዘንቀሐና ንፈልጥ ኢና። መንቅሒ ኬሚካል እዩ። ኣብ መንቃሕቲ ወልፍታት ድማ ይምደብ።
ካፌይን ኣብ ቡን፣ ሻሂን ካልእ ልስሉስ መስተን ዝርከብ ኮይኑ ሓንጎል ብምንቃሕ ፅቡቅ ድቃስ ከይንድቅስ ይገብረና። ናይ ካፌን ሳዕቤን ድማ ካብ 8 ክሳብ 10 ሰዓታት ይፀንሕ።
እዚ ማለት ቡን ወይ ብሓፈሻ ካፌይን ዝህቡ ነገራት ክንጥቀም እንድሕር ኮይንና ቅድሚ ምድቃስና ቅድሚ 8 ክሳብ 10 ዘሎ ሰዓት ክንሰቲ ኣለና። ንኣብነት ምሸት 4:00 ትድቅስ እንተኾይንካ ድሕሪ ቀትሪ 8:00 ናይ ካፌይን ውፅኢታት ክትጥቀም የብልካን ድሕሪ ሰዓትን ምሸትን ካፌን ንዘይምውሳድ ክትምኩር ኣለካ።
ድሕሪ ድራር ቡን እንተሰቲኻ ፣ ድቃስ ክወስደካ ይኽእል፤ ኣብ ሓንጎልካ ካፌን ሃልዩ እትድቅሶ ድቃስ ግን ከምቲ ድሕሪ ድራር ካብ ቡን እንትትቅጦብ ከም ዝህልወካ ድቃስ ዓሚቊ (ፅፉፍ) ግን ኣይኮነን።
በዚ ሳዕቤን ድማ ኣብቲ ዝቅፅል ንጉሆ ብደምቢ ዝተነቃቃሕካ ኣይትኸውንን። ክልተ ሰለስተ ፍንጃል ቡን ክትሰቲ ኢኻ ዓርስኻ ትረኽቦ። እዚ ተደጋጋሚ ዝኾነ ናይ ወልፊ ፅግዕተኝነት ድማ ተማዕብል።
ስለዚ እቲ ዝሐሸ ዝበሃል ድሕሪ ምሳሕ ሰዓት ካብ ካፌይን ዝህቡ ነገራት እንተሪሕቅና ክንድቅስ እንተለና እውን አልኮላዊ መስተ እንተዘይተጠቂምና ንውሽጣዊ ጥዕናና ብዋናነት ከዓ ንአእምሮኣዊ ጥዕናና ዓብይ ጥቅሚ አለዎ።

6. ኩሉ ግዜ ቅድሚ ምድቃስካ ኣእምሮኻ ምዝንናይ (wind down routine)
እዚ ማለት ቅድሚ ምድቃስካ ዘሎ 20 ወይ 30 ደቂቃ ንምድቃስ ድልው ዝገብሩኻ ልምድታት ተለማመድ። ክዳንካ ምቅያር ፣ ስንኻ ምምዋፅ ፣ ምፅላይን ካልኦት ከዘናግዑኻ ዝኽእሉ ንጥፈታት ተግብር። እዚ ሓንጎልካን ኣካልካን ንድቃስ ክዳለው እዩ ዝገብር።
ኣብዚ ዘመናዊ ዓለም ዘለና መብዛሕትና፣ ለይቲ ናብ ዓራትና ብምኻድ ፣ መብራህቲ ብምጥፋእ ድቃስ ልክዕ ከምቲ ናይ መብራህቲ መብርህን ነጥፍእን (ስዊች) ሽዑንሽዑ ክመፀና ኢና ትፅቢት ንገብር።
እንተኾነ ግን ድቃስ ንመብዘሕትና ከምኡ ኣይኮነን። ድቃስ ልክዕ ከም ናይ ፊዚዮሎጂ ከይዲ ፣ ምስ ኣተዓራርፋ ኣውሮፕላን ብጣዕሚ ዝመሳሰል እዩ። ኣእምሮኻ ቀስብቀስ ናብ ከቢድ ድቃስ ንምእታው ግዜ ይወስድ እዩ።
ቅድሚ ምድቃስካ ዘለው 20 ደቂቃታት ወይ ኣብ ናይ መወዳእታ ፍርቂ ሰዓት ወይ ናይ መወዳእታ ሓደ ሰዓት ካብ ኮምፒተርኩምን ስልክኩምን ኣርሒቅኩም ናብ ከዝናኒየኩም ዝኽእል ነገር ንምግባር ይሞክሩ። ንዓኹም ዝኸውን (ዝጠቅመኩም) ነገር ፍለጡ እሞ እቲ ነገር ናይ ሕድሕድ መዓልቲኩም ተግባር ገይርኩም ተኸተልዎ።
ኣብ መወዳእታ ክንፈልጦ ዘለና ነገር ብሰንኪ ናይ ድቃስ ፀገም (Sleep Disorder)፣ ከም ብድቃስ ስእነት (Insomnia) ወይ ብድቃስ ኣፕኒያ (sleep apnea) ትሳቀዩ እንተሊኹም እዞም ምክርታት ዘይክሕግዝኹም ይኽእሉ።
ኣብ መወዳእታ ማቴው ዎከር ከምዚ ይብል፦
ኣነ ናትካ ናይ ስፖርት ኣሰልጣኒ እንተዝኸውን ኣፈፃፅማኻ ንምምሕያሽ (to improve your performance) እዞም ኩሎም ምክርታት ምሃብኩኻ ነገር ግን ዓክዓካሪቶኻ ዝተሰበረ እንተኾይኑ ለውጢ ኣየምፅእን። ናይ ኣፈፃፅማ ደረጃ ንምምሕያሽ ቅድሚ ምምላስና እቲ ዝተሰበረ ዓክዓካሪቶኻ (Ankle) ክንሕክም ኣለና። እዚ ድማ ምስ ድቃስ ተመሳሳሊ እዩ። ስለዚ ናይ ድቃስ ፀገም (sleep disorder) ኣለኒ ኢሎም እንተሓሲቦም። ናብ ሓኪም ከይዶም ምስ ሓኪሞም ይማኸሩ። ይዘራረቡ። ብዛዕባ ድቃስ እቲ ዝበለፀ ምክሪ ንሱ እዩ።
ኣበይ ኢና ጠጠው ኢልና ዘለና ፣ በዚ ኩሉ ዝርርብ? ድቃስ ኣብ ጥዕናና ኮነ ኣብ ኩሉ ሸነክ ህይወትና እቲ ብጣዕሚ ወሳኒ ናይ ህይወት ድጋፍ ስርዓት ከምዝኾነ ፈሊጥና አደቃቅሳና ክነፅብቅ አለና። እኳ ደኣስ ሓደሓደ ሰባት ንድቃስ ልዕሊ ሓይሊ (super power) ኢሎም ይፅውዕዎ እዮም።

Notes from
Mattew Walker, PhD, Professor of Neuroscience at The University Of California, Berkeley; Sleep Scientist At Google; Author, Why We Sleep: Unlocking The Power Of Sleep And Dreams

 

ኣባፅሑ

ነፍሲ ወከፍ ጌጋ ገለ ነገር ይምህረና እዩ።

ካብ ሐዚ ንጌጋ ድልዉ እየ። ማለተይ ከይጋገ፣ ሰባት ከይብሉኒ ክብል የብለይን።🥁

ከምዚ ክገብር ነይሩኒ ፣ ከምዚ እኳ ዘይከኣለ … ገለ ዶ ይብሉኒ እናበልኩ ዓርሰይ ከጭንቅ የብለይን። እዚ ጌጋ እዩ። everyone makes mistakes in life. We are human.
እንተዘይተጋጊኻ ኣይትመሃርን፣ ኣይተዓብን ዘለኻ ማለት እዩ።

ስለዚ ካብ ሐዚ ዝኮነ ዓይነት ስራሕ እንትሰርሕ ኣስተውዒለ ክሰርሕ ኣለኒ፤ ‘ምርያትን ምእካስን’ ✔️✖️ ግን ግድን እዩ። ዝኾነ ሕቶ እንትምለስ ትኽኽለኛ መልሲ ምምላስ ኣሎ፤ ምግጋይ ኣሎ። ስለዚ ተጋገ ዝዓርከይ…ፈዛዝ ክበሃል እየ ፣ሰባት ዘይኽእል ክብሉኒ እዮም ገለ ኣይትበል።😎 ተጋገ..ዘይትፈልጦ ጠይቅ (እዙይ ዘይፈልጥ ድዩ ተቀሚጡ ክብሉኒ እዮም) ከይትብል።
ዋላ ተራ ነገራት ዘይምፍላጥ normal(ንቡር) እዩ።🤛

👉ኣማርኛ ቋንቋ ብዙሕ ኣይትኽእልን ሓቀይ፣ እንተኾነ ግን ተዛረብ ….ተጋገይ… እናተኣከስካ፣ እናተጋገኻ፣ ጎልደፍደፍ እናበልካ እዩ ኣምሓርኛ ዝልመድ።
Who is ሰብ …ሰው ምንድ ነው…..መን ከ እዩ ክዕዘበካ….

👉ኢንግሊዘኛ ብዙሕ ኣይትኽእልን?… ተዛረብ… ክጋገ እየ ኢልካ ሱቅ ኣይትበል። ኣብ ቅድሚ ሰባት ከይትሰሓሓት ኣይትፍራሕ። who the hell is ሰብ …

👉መድረኽ ምዝራብ ኣይለመድካን.. ተዛረብ…. Who is ሰብ… ኣይበልዐካን። ዋላ እናንቀጥቀጥካ ተዛረብ።

እዚ post ምስበልክዎ፧
“እንታይ ከ እዩ እቲ ኣብነታቱስ ብዛዕባ ቋንቋታት…..ቋንቋ ኣምሓርኛን ኢንግሊዘኛን ግዲ ብዙሕ ኣይኮንን ኢሎም ክሓስቡ እዮም።”🙆‍♂️

So what! 😂 i will post it.

ንዓርስና ነፃነት ንሃባ!!
ተደልያ ትጋገ… ተደልያ ትዉደቅ… ተደልያ ትገልበጥ🤸🏿‍♂️ …ተደልያ ትፍራሕ… ተደልያ ትደንግፅ … ከም ቃሕታኣ። እንትትሰርሕ እዚ ኹሉ ኖርማል እዩ።🙏

ብምግጋይካ ድማ ዓርሳኻ ኣይትቅፃዕ🤦‍♂️፤ ንነብስኻ ይቅረ ግበረላ። ተጋገይ…. ተምሃር….

🏆🏆🏆🏆🏆🏆🏆🏆🏆
👉Allow to make mistakes brother!!✔️
🎖🎖🎖🥇🥇🥇🏅🏅🏅

“ኣብ ሂወተይ ከም ድልየተይ
መሰለይ እዩ ነፃነተይ
ሰብ እንተበለ እንተበለኒ እዝኒ ኣይህቦንየ….እዝኒ”

ዝብል ደርፊ እባ ናይ መን እዩ ዝነበረ?
🙏🙏🙏
መንገዲ ዓወት
#ኣለምብርሃን_ግደይ

ኣባፅሑ

መተባብዒ ዛንታ መንገዲ ዓወት ጃክ ማ

ናይ ሂወት ጉዕዙኡ ብ12 ዶላር ንወርሒ እናተከፈሎ ብምስራሕ ዝጀመረ ፡ ሐዚ ሓደ ካብቶም ዓበይቲ  ሃፋትም ቻይና ኮይኑ ፡ ልዕሊ 37.5 ቢልዮን ዶላር ዝውንን ፡ መስራቲ ጉጅለ ኣሊባባ  ጃክ ማ ፡ዛንታ ዓወቱ ፈሊጥካ ኣብ ሂወት ተስፋ ከይትቆርፅ ከለዓዕለካ እዩ።

ጃክ ማ ካብ ድኻታት ቤተሰብ እዩ ተወሊዱ። ወዲ ዓሰርተ ገለታት ዓመት እናሃለወ ፡ ኢንግሊዛኛ ቋንቋ ናይ ምዝራብ ዓቅሙ ንምዕባይ፡ንግሆ ካብ ምድቃሱ ተሲኡ ንጎብነይቲ ኣብታ ከተማ እናዞረ ብነፃ እናተርጎመ የጎብንይ ነይሩ። ሃፋትም ቤተሰብ ወይ ምስ ሃፍቲ ዝተኣሳሰረ ነገር የብሉን።

ጃክ ማ ገና ቆልዓ እናሃለወ ኣትሒዙ ብዙሓት ንፅገታትን ውደቀታትን ኣጓኒፎሞ እዮም። ኣብ ናይ መባእታዊ ትምህርቱ ክልተ ግዜ ወዲቁ እዩ ። ብተመሳሳሊ ኣብ ናይ ማእከላይ ትምህርቱ ሰለስተ ግዜ ወዲቁ እዩ።

ኣብቲ ናይታ ከተምኡ ካብ ኩሉ ዝሓመቀ  ዩንቨርስቲ ኣመልኪቱ ‘ውን  ክልተ ግዜ ተፈቲኑ ወዲቁ እዩ።  ኣብ ሳልሳይ ግን ክኣቱ ክኢሉ እዩ።

ከምኡ ድማ ናብ ሃርቫርድ ዩኒቨርስቱ ክኣቱ 10 ግዜ ኣመልኪቱ ፡ ተነፂጉ እዩ  እዚ ጥራሕ ኣይኮነን። እዚ ኣብ ትምህርቱ ጥራሕ እዩ። ጃክ ማ ንፉዕ ተምሃራይ ኮይኑ ኣይፈልጥን። ኣብ ሒሳብ ብጣዕሚ ሰነፍ እዩ ነይሩ። ዋላ ክሳብ ሐዚ ኣብ ሒሳብ ሰነፍ እዩ።  ኣብ ትምህርቱ ብዝተፈላለዩ ዓይነታት ትምህርቲ ይወድቅ ነይሩ። እንተኮነ ግን ኣብ ትምህርቲ ቀዳማይ ምውፃእ ማለት ባዕል በሊሕ ኣእምሮ ኮይንካ ማለት ኣይኮነን ወይ እውን ዕውት ሰብ ትኸውን ማለት ኣይኮነን ዝብል ፅኑዕ እምነት ነይርዎ። ካብኡ ንላዕሊ ዝኮነ ነገር ከምዘሎ ይፈልጥ ነይሩ።

ጃክ ስራሕ ንምርካብ 30 ግዜ ኣመልኪቱ  ወዲቁ እዩ። KFC ዝበሃል ድርጅት ናብ ቻይና ምስ መፀ 24 ሰባት ናብቲ ስራሕ ኣመልኪቶም ፡ እቲ ድርጅት ግን 23 ሰባት ጥራሕ ተቀቢሉ። እቲ ሓደ ዝተነፀገ ሰብ ኣነ ፡ ኣነ በይነይ ነይረ ይብል ጃክ ማ።

ብተወሳኪ ድማ  ፖሊስ ንምኳን ካብ ዘመልከቱ 5 ሰባት ፡ እሱ በይኑ ጥራሕ ነዚ ስራሕ ኣይትምጥንን ተባሂሉ ተነፂጉ እዩ።

3ተ ዓመት ኣብ ዩኒቨርስቲ ፀኒሑ ብቀዳማይ ድግሪ ብቋንቋ እንግሊሽ ምስተመረቀ ኣብ ብዙሓት ዝተፈላለዩ ስራሕቲ ኣመልኪቱ ነይሩ፤ እንተኾነ ግን ኣብ ኩሎም ተቐባልነት ክረኽብ ኣይኸኣለን። ኣብ መጨረሻ ብንእሽተይ ደሞወዝ (ብ12 ዶላር ንወርሒ) መምህር  ኮይኑ ተቆፂሩ። ዋላ እኳ ደሞወዙ ኣብዚእቶ ዘይበሃል እንተነበረ ፡  ጃክ ማ ስርሑ ብጣዕሚ እዩ ዝፈትዎ ነይሩ። “ትዕግስቲ እቲ ዝበለፀ ክህልወና ዝግባእ ነገር እዩ።” ንሱ ድማ ተዓጊሱ።

ጃክ ማ ብ1995ዓ.ም.ፈ ምስ ማሓዝቱ ናብ ዮናይትድ ስቴት እናተጉዓዘ እዩ ፡ ምስ ኢንተርኔት ተፋሊጡ። በዚ ድማ ኣዚዮ ተሓጎሰ ። እታ ናይ መጀመርያ ቃል ኣብ ኢንተርኔት ዝኣለሾ Beer (ቢራ)  ዝብል ነበረ ፤  ኮይኑ ግና ኣብቲ ናይ መልሲ ውፅኢት  ዋላ ሓደ ናይ ቻይና ቢራ ክመፀሉ ኣይከኣለን ። በዚ ድማ ኣዝዩ ተገረመ።  ዘግረመሉ ኣብ ቻይና ብጣዕሚ ጥዑማት ዝኮኑ ብዙሓት ቢራትት ይፈልጥ እዩ፡ እቲ ዝበኣሰ ድማ  ምንም ናይ ቻይና ፍርያት ኣብቲ ኢንተርኔት ኣሊሹ ዘይምርካቡ ብጣዕሚ ገረሞ። እዚ ናይ ቻይና ናይ መርበብ ሕፅረት  ድማ ንዕኡ ዓብይ ናይ ቢዝነስ ዕድል ከምዝኮነ ተገንዘበ።

ካብኡ ብዘይምንም ናይ ኮምፒተርን ናይ ኮዲንግን ልምዲ ፡ ኣብ ቻይና ናይ ኢንተርኔት ካምፓኒ  መስረተ። ብዘሐዝን ኣጋጣሚ ክልተ ናይ መጀመርታ ካምፓኒታቱ  ፈሸሉ።

እነተኮነ ግን ሂወቱ ሙሉእ እናወደቀ ንዝመፀ መንእሰይ ፡ እዚ ንናይ ዓወት መንገዱ መበገሲ ኮነ።

ድሕሪ 4 ዓመታት 17 ማሓዝቱ ናብ ገዝኡ ኣኻኺቡ ናይ ኣሊባባ (Alibaba) ራእዩ ነገሮም። ናይ ቢዝነስ ሰባት  ኣቅሑት ዘቅርቡሉን ዓማዊል ዝዕድጉሉን ዓብይ ዓለማዊ መናገዲ ቦታ ክምስርት ከምዝደሊ ነገሮም።

ጃክ ማ ካብታ ዕለት እቲኣ ጀሚሩ ንድሕሪት ከይበለ ገስገሰ። ኮይኑ ግን መጀመርትኡ ብጣዕሚ ከቢድ ነበረ። ሰለስተ ዓመት ሙሉእ ምንም ኣታዊ ኣይነበረናን። ድሓር ግን እቲ ኣገልግሎትና ካብ መላእ ዓለም ሰባት ክስሕብ ጀመረ።

ከምኡ ድማ እቲ ድርጅት ካብ Goldman Sachs  5 ሚልዮን ዶላር ከምኡ ድማ ካብ Softbank 20 ሚልዮን ዶላር ረኸበ። ካብቲ ግዜ ንሱ ጀሚሩ ኣሊባባ ናይ ቻይና እቲ ዝዓበየ ናይ ኦንላይን መናገዲ ቦታ ኮነ። ኣማዞንን ኢባይን ካብ ዘትርፍዎ ንላዕሊ ኣትራፊ ኮነ። ጃክ ማ ድማ ሓደ ካብቶም ዓበይቲ ሃፋትም ዓለምና ኮነ።

ትሑት ጅማሮታትካ፣ ናይ ትምህርትካ ደረጃን ድኽነትካን  ሕልምታትካ ካብ ምክታል ከቁምኻ ኣይትፍቀድ።  ምክንያቱ ዓወትካ ዝውሰን ፡ ብዝገብርካዮ ፃዕሪ ፡ ብዝገብርካዮ ገድሊ እዩ። ቀንዲ ድማ ውድቀት ከጋጥመካ ‘ከሎ ተስፋ ብዘይምቁራፅ እዩ።

ውድቀት ድማ  ግድን ክገጥመካ እዩ። ተስፋ እንተዘይቆሪፅካ ፡ ናይ ምዕዋት ዕድል ይህልወካ።  ተስፋ ምቁራፅ እቲ ዝኸፍአ ውድቀት እዩ።ምክንያቱ ትርጉም ውድቀት ብደምቢ ዝፈልጦ ሰብ እንተሃልዩ ፡ ንሱ ጃክ ማ እዩ። ወዲ ሳላሳ ዓመት ክሳብ ዝኸውን ፡ ኩሉ ግዜ ወዳቂ ፣ ሰነፍ  ከምዝኮነ እዩ ዝስመዖ ነይሩ። እንተኾነ ግን እዚ ተስፋ ኣየቁረፆን። ኣይተድሃለን። እኳ ድኣስ “እዚ ንዓይ መኣዲ ትምህርቲ እዩ” እዩ ኢሉ ። ኣብ ሂወቱ ንዝገጠምዎ ብድሆታት ከምዕድል እዩ ርኢዎም።  ጃክ ማ ነጋዳይ ኽኸውን እየ ኢሉ ብፍፁም ሓሲብዎ ኣይፈልጥን። መምህር ክኸውን እየ ኢሉ ‘ውን ሓሲብዎ ኣይፈልጥን። ሓደ ካብቶም ዓበይቲ ሃፋትም ዓለም ክኸውን እሞ ኸዓ ብፍፁም ሓሲብዎ ኣይፈልጥን። እንተኾነ ግን እዞም ኩሎም ነገራት ኣብ ዝተፈላለዩ ግዜታት ኮይንዎም እዩ። ብተፃራሪ ካልኦት ክኾኖም ዝደሊ ነገራት ነይሮም። ፖሊስ ክኸውን ይደሊ ነይሩ ፣ ኣብ KFC  ክሰርሕ ይደሊ ነይሩ። ግን ኣብ ክልቲኡ ዝተነፀገ እቲ ሓደ ከም ሓሙስ ኮይኑ ።  እንተኾነ እቶም ውድቀታትን ንፅገታትን ንፅብቁ ኮይኖም። ስለዚ ውድቀታትካ ኣይትፍራሓዮም ፡ ኣብ ሂወትካ ዝኮነ ነገር ሞክር ፣ ኣብዝኮነ ነገር ፅዓር ፡ ንክትልወጥ ሞክር ፡ ውድቀት ምንም ማለት ኣይኮነን።

ዘክር

“ ብፍፁም ተስፋ ከይትቆርፅ”

“ሎመዓንቲ አፀጋሚ እዩ፡ ፅባሕ እውን ዝኸፍእ ኽኸውን እዩ፣ ድሕሪ ፅባሕ ግን ግድን ብሩህ ኽኸውን እዩ” ጃክ ማ

ስለዚ ዛንታካ እንታይ እዩ!

 

እዚ ዛንታ ጃክ ማ ዘምህረና ዝኮነ ተራ ሰብ ብርቱዕ ድልየቱ ኣብ ምኽታል ፍፁም ዘይውዳእ ብርቱዕ ተገዳስነት እንተሃልይዎ ውስንነቱ በቲኩ ኣብ ዝደለዮ ቦታ ክበፅሕ ከምዝክእል እዩ።

እመን ኣይትእመን ፡ ጃክ ማ ምንም ዝፈልጦ ናይ ኮዲንግ ሲስተም ከምዘየለን ፡ምንም ዓይነት መሸጣ ንዓሚል ሸይጡ ከምዘይፈልጥን እዩ ዝገልፅ። ኮይኑ ግና ናይ ኤልኬትሮናዊ ንግዲ ካምፓኒ ብዕውት መንገዲ ክመረሕ ክኢሉ እዩ።

እቲ ዓብይ መልእኽቲ ካብ ዛንታ ሂወት ጃክ ማ እንመሀሮ ሕልምታትካ አብ ምኽታል  እቲ ቀንዲ ዘግድስ ዘይምሕለል  ከምዝኮነ እዩ።

 

 

ኣባፅሑ

መተባብዒ ዛንታ መንገዲ ዓወት ፕሪያንካ ቾፕራ /ብኸመይ ንውድቀት ኣሰኒፋ ክትካእ ዘይትኽእል ጓል ኣንስተይቲ ኮይና/

/ብኸመይ ንውድቀት ኣሰኒፋ ክትካእ ዘይትኽእል ጓል ኣንስተይቲ ኮይና/

ፕርያንካ ቾፕራ ኣብ ህንዲ ካብ ምቁልላት ቤተሰብ እያ ተወሊዳ። ኣቦኣን እናኣን ፡ ናይ ህንዲ ሰራዊት ሓካይም እዮም ነይሮም። በዚ ድማ ፕሪያንካ ኣብ ግዜ ቁልዕነታ ብዙሕ ግዜ ካብ ቦታ ናቦታ ክትዘዋወር ግድን ነይሩ። ኣፍላ መንእሰይ እናሃለወት ንኣሜርካ ተዘዋዊራ ፤ ኣብ ዝተፈላለዩ ናይ ህዝቢ ትምህርት ቤታት ትምህርታ ተከታቲላ። እንተኮነ ግን ንህንዲ ክትምለስ ወሰነት ፤ ምክንያቱ ተወሳኢት ኣብ ክንዲ ምኳን ኢንጅነር ወይ ሳይኮሎጂስት ክትከውን እዩ ነይሩ ትምኒታ።

“ትዕድልትን ፃዕርን ሓቢሮም እዮም ዝኸዱ  ኢለ አየ ዝኣምን። ኣደይን ሓወይን ንወ/ሪት ዓለም ውድድር ስእልታተይ ክሰድዎ እንከለው ፤ ኣነ ኢንጅነር ንምዃን እየ ዝመሃር ነይረ። ብዛዕብኡ እኳስ ዝፈልጦ ነገር ኣይነበረንን። እዚ ትዕድልቲ እንተዘይኮይኑስ እንታይ ዳኣ እዩ እሞ ክበሃል?”

ህንዲ ብምውካል ኣብ ወ/ሪት ዓለም ፅምብል ተሳቲፋ ወ/ሪት ዓለም 2000 ዓ.ም.ፈ ድማ ኮነት።  ናይ ዓለም ቁንጅና ውድድር ምስ ኣሸነፈት ፤ ተዋሳኢት ንምኳን ናይ ኮለጅ ትምህርታ ኣቋረፀት።

“ብጣዕሚ ዕድለኛ ከምዝኮንኩ እዩ ዝስመዓኒ። ዕድል ተረኪበ ፡ ሙሉእ ልበይን መንፈሰይን ንኡ ሂበ እየ ዝሰርሖ። ስለዚ ኩሉ ናይ ስረሐይ ውፅኢት  ምስገና ንዓይ ንባዕለይ እዩ ዝግባእ።” 

 

ኣብ ቦሊውድ ዕውቲ ተዋሳኢት ድሕሪ ምኳን ድማ ኣብ ሆሊውድ ‘ውን ኣትያ ክትሰርሕ ወሰነት። ሆሊውድ ንምእታው ግን ቀለል ኣይነበረን። ዛንታ ዓወታ ብብዙሓት ዕንቅፋትን ውድቀታትን ዝተመልአ እዩ።

“ዝኮነ ዕውት ሰብ ነናይ ባዕሉ ኣመፃፅኣ ኣለዎ። ናብ ናተይ ክመፅእ እንከለኹ ድማ ኣነ ብጣዕሚ ብዙሕ ነገር እዩ አጓኒፉኒ። ዝኮነ ሰብ ነቲ ኣፍራይ ፊልም ብዝሓበሮ ዘይፈልጦ ምክንያት ፤ካብ ፊልምታት ከይሰርሕ ተባሪረ እየ። በኽየ  ግን ድማ ተቀቢለዮ ሓሊፈ። ኣብ መወዳእታ ግን ፣ እዚ ኩሉ ዕንቅፋታት ሓሊፉ ፣ ዞም ኩሎም ነገራት ዛንታ ዓወተይ ኮይኖም።”

ዋላ’ኳ ነበር ፅብቅቲ ዓለምናን ዓለምለኻዊት ኮኮብ ተዋሳኢትን እንተኾነት ሐዚ እውን ብሰንኪ ድምፃን ናይ ገፃ ሕብርን ካብ ሓደሓደ ፊልምታት ምውሳእ ናይ ምክልካል  ባህሪ ክተምልጥ ኣይከኣለትን።

“ኣብ ቀረባ ግዜ ኣጋጢሙኒ ነይሩ ፡ ፊልም ንክሰርሕ ይከይድ እሞ ዝኮነ ሰብ ፣ ካብቶም ወኪላተይ ፀዊዑ እዚኣ ነዚ ፊልም ኣይትኸውንን ኢሉዎ። ምክንያት ድማ ብኣካላዊ እዮም ኢሎም። ኣነ ከዓ ከም ተዋሳኢት ዝመለስኩሎም እሂ ክቀጥን?   ቅርፀይ ከስተክል? ናይ ከብዲ ክሰርሕ?  ብኣካላዊ ኣይትምጥንን ማለት ከምኡ እዩ ሓቀይ? ደሓር ግን ናተይ ወኪል ኩሉ እቲ ሚስጥር ብግልፂ ነጊሩኒ። ብጠዕሚ ተገሪመ፡ ለካስ  ፃዕዳ ስለዘይኮንኩ እዩ  ዘይደለዩኒ። ንሱ እዩ ፀልዩኒ።”

 

ከም ተዋሳኢት ዝተውሃባ ገፀባህሪ ብደስታ  ክትቅበል ከምዘለዋን ተራ  ምዃናን ኢሉ እውን   ካብ ምስራሕ ክትክልከል ከምእትክእልን ተነጊርዋ ይፈልጥ እዩ።

“ንኣብነት ኣብ ሕሉፍ ናይ ፊልም ሞያይ ሓደ ዳይሪክተርን ፕሮዱሰርን ፡ ነቲ ዘቅረበለይ  ዘይረብሕ ውዕል ወይ  ነቲ ብጣዕሚ ውሕድ ክፍሊት  ተዘይተስማዕሚዐ  ብካሊእ ክትከአኒ ከምዝክእል እዩ ነጊሩኒ፤ ምክንያቱ ኣብዚ ናይ ኢንተርተይንመንት ቢዝንስ ዓለም  ደቀንስትዮ  ብቀሊሉ ብካሊእ ክትከኣ ዝክእላ እየን። እዚ ሓደ ብጣዕሚ ካብ ዝዝክሮ ኮይኑ ፡ ብኻሊእ ክትካእ ዘይክእል ሰብ ክኸውን ከምዘለኒ ፡ ክውስን ዝገበረኒ እዩ።”

ፕሪያንካ ብጣዕሚ ክንፈትዋን ክነኽብራን ካብ ዝገብሩና ፡ሓደ ካብቶም ብሉፃት ልብና ዘነቃቅሑ መተባባዕቲ ዘረባታታ  ከምዚ ትብለና።

“ራኢኻ ዓብይ ኽኾን እየ ዝደሊ ፤ ምክንያቱ  ትኽእል ኢኻ ። ሓቂ ንምዝራብ ኣነ ዝገበርክዎ ‘ውን ንሱ እዩ። ኣብ ሕድሕድ ናይ መንገደይ ግስጋሰ ፣ ዓብይ መትከል እየ ኣቀሚጠ። ከመይ ኢለ ኣብዚ በፂሐ? ምስ ጉድለታተይ ብርትዕቲ ፣ ተባዕ ብምኳን ፣ ምሉእ ብምሉእ ምስጉድለታተይ።

ንስኻ፡ ፍሉይ ኢኻ ፤ ምክንያቱ ንዓኻ ዝመስል ዋላ ሓደ የለን። ብግዳማዊ አካል ማለተይ ኣይኮንኩን። ብዛዕባ ውሽጥካ እየ ዝዛረብ ዘለኹ ፡ ብውሽጥካ መን ኢካ… ክብርታትካ ፣  እምነታትካ ፣  ጉድለታትካ። እዚ እንተተረዲእኻ ፣ እቲ ፍሉይ መንነትካ ኣብ ምርካብ ፡ እቲ ናይ መጀመርታ ስጉምቲ ሰጉምካ ኣለካ ማለት እዩ። እዚ እዩ ድማ እቲ ንስካ ክትኮኖ ዝግበአካ ብሉፅ ንስኻ ማለት።

ሕልምታትካ ይብረሩ ፡ መንፈር ሃቦም ፡ ። ብዘይምንም ፍርሒ ክትኾኖ እትደሊ ኩን።

ዕድላት ክርከቡ ከለው ደፋር  ምኳን እዩ ዘድሊ። ብጣዕሚ እዮም ዘዝናንዩ። ከምዚኦም ዕድላት ተሎተሎ ኣየጋጥሙን። ሓለሓሊፉ እዮም ዘጋጥሙ። ግን ‘ዞም ዕድላት ክርከቡ ከለው ነለልዮም ዶ?  ዞም ዕድላት ክርከቡ ከለው ፡ ብደንቢ ተረዲአና ብምሉእ ልብና ክንጥቀመሎም ይገባእ። ክሳብ ሐዚ ዘሳኻዕክዎም ነገራት  ተመሊሰ ክሪኦም ከለኩ፤ ኣብ መንገዲ ሂወተይ ዘጋጠሙ ተኣምራዊ ዕድላት ፤ ወ/ሪት ህንዲ ፣ ወ/ሪት ዓለም ፣ ኣብ ባሪሊ ናይ ወታደር ት/ት ቤት ምምሃር ፣ ናይ መጀመርታ ፊልመይ ፣ናይ መጀመርታ ነፃላ ሙዚቃይ ፣ ንመጀመርታ ፕሮዲስ ዝገበርክዎ ፊልም.. ‘እዚኦም ኩሎም ትልምታተይ ኣይነበሩን ፤ ብፍፁም።  ዓለም እያ ናብዞም ዕድላት እዚኦም መሪሓትኒ። ኣነ ዝገበርክዎ ግን ‘ዞም ዕድላት ብደምቢ ኣለልየ ፡ ዓቅመይ ፀንቂቀ ሰሪሐሎም።

ምናልባት ንዓኻ ከምዚኦም ዝበሉ ዕድላት ዘይገጠምኳ ክኾኑ ይኽእሉ። ይኹን እምበር ዕድላት ንምርካብ ተመጣጠጣሪ ሰብ ኽትኮን ኣለካ።

ኣቱም ፡ ኣብ ሂወት ኩሉነገር እትደልዩ ሰባት ፡ ኩሉ ምድላይ ፀገም ኣለዎ ኢለ ኣይሓስብን ፡ ብስሩ’ውን ፀገም የብሉን። ኣነ ኩሉ ነገር እየ ዝደሊ ፡ እዚ ከዓ ፀገም ዝበሃል የብሉን ፡ ክሳብ ዝኮነ ሰብ ዘይጉዳእካን ሕማቅ ዘይሰራሕካን። ወላ ካብ ሓሲብካዮ ዘይትፈልጥ ንዓቀብ ብዙሕ ንባዕልካ ምብሃግ ከፍረሐካ የብሉን።

ሕልምታትካ ንምብፃሕ ስሱዕ ኩን።

ሃረርታ ኣሕድር!!

ካልኦት ኣብ ዝሓፀሩል ደምበ ኣይትንበር።  

እዙይ ኢ  ክትገብር ዘለካ ፣ ከምዚ ኢ  ክትኸውን ዘለ ፡ ዝበሉ ነገራት ኣብ ሂወትና ብዙሕ ግዜ ተነጊሮምና እዮም ፣

“ክትኮኖ ዘለካ መን እዩ ዝነግረካ!!

ኾነ ሰብ ወይ ኩነት ክእዝዘካ ኣይትፍቀድ

መን ምዃንካን ፡ መን ከምትከውንን

ኣብ ዋጋ ዕዳጋ ኣይተእትው!!

ብፍፁም ተስፋ ከይትቆርፅ!

 

 

እምበኣርከስ … ክወድቅ ዝደሊ መን እዩ፣ ነቶም ከይወድቁ ዝፈርሑ እየ ዝዛረብ ዘለኹ። ምክንያቱ ኣነ ምውዳቅ ይፀልእ እየ።እዙይ  ፍሉጥ ነገር እዩ። ሓደ ከም ምሸትን ቀትርን ዘይቀሪ ሩጉፅ ነገር  እንተሃልዩ ፡ ውድቀት ግድን ክገጥመካ እዩ። እዚ ግድን እዩ፤ እዚ ጠጠው ንምባል ክትገብሮ ትኽእል ነገር የለን። ምስወደቅካ እንታይ ትገብር እዩ ፡ መፃኢኻ ዝውሰኖ።

ውደቅ ፣ ውደቅ ፣መሊስካ ውደቅ ሽዑ ከም ፊንክስ ተላዒልካ… ብረር።

ኣብ ዝሓሰብካዮ ንክትበፅሕ ዓርስካ ኣዕብይ ፡ዓርስካ ኣጠንክር ፣ ስራሕ ፣ ሞኩር።

 ውደቅ ፡ ተስእ ፣  ተጋግይ ፣ ካብጌጋካ ተምሃር፡ ሰብ ኩን፣ ዓርስኻ ኩን።”

 

Priyanka Chopra

ዛንታ ዓወት ፕሪያንካ ከምዚ ካብ ኮነ ፡ ዛንታኻ ኸ እንታይ እዩ?

ኣባፅሑ

ብብዙሓት ከም መድሓኒ ዝሕሰብ ስእሊ ብርያን ዲክን

ሙሉእ ሽሙ ብርያን ማይክል ዲክን (Brian Michael Deacon) ይበሃል። የካቲት 13, 1949 ኣብ ኦክስፎርድ, ኦክስፎርድ ሻይር ኣብ ኢንግሊዝ ዩናይትድ ኪንግዶም ተወሊዱ። ሐዚ ወዲ 74 ዓመት ሽማግለ እዩ።

ተወሳኪ ዛንታ

ኣባፅሑ